>
Η πρόσφατη ελληνοτουρκική διένεξη στο Καστελόριζο για την ελληνική υφαλοκρηπίδα που έθεσε σε κινητοποίηση τον αμυντικό μηχανισμό της χώρας και όπως φάνηκε λίγο έλλειψε να οδηγήσει σε μια νέα κρίση με απρόβλεπτες διαστάσεις ήταν ένα νέο μήνυμα της Τουρκίας ότι καμία απόφαση για εκμετάλλευση πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο δεν μπορεί να γίνει χωρίς την συγκατάθεση της. Η πραγματική όμως αιτία είναι το νέο δίκαιο της Θάλασσας το οποίο εισάγει πολλές καινοτομίες και που η εφαρμογή του από τη χώρα μας εκκρεμεί ένεκα των τουρκικών αντιδράσεων.
Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή :
Το νέο δίκαιο της Θάλασσας υπογράφτηκε το 1982 στο montego bay της Τζαμάϊκακαι επικυρώθηκε το Νοέμβριο του 1994. Η συνθήκη ήταν το δημιούργημα μακροχρόνιων συζητήσεων που άρχισαν το 1973 και ως κύριο στόχο είχαν να δημιουργηθεί ένα νομικό πλαίσιο τέτοιο ώστε να επιτρέπει στις μη αναπτυγμένες χώρες να έχουν κυριαρχικά δικαιώματα επί θαλασσίου χώρου που θα τους δίδει την δυνατότητα αποκλειστικής εκμετάλλευσής του. Το νέο δίκαιο της Θάλασσας δίνει νέο ορισμό στην υφαλοκρηπίδα , αυξάνει τα χωρικά ύδατα σε 12 μίλια, την συνορεύουσα ζώνη σε 24 μίλια και καθιερώνει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη(ΑΟΖ) 200 ναυτικά μίλια.
Η περιοχή της ΑΟΖ καλύπτει παγκοσμίως περί το 36% των ωκεανών, που περιέρχονται έτσι στην εθνική δικαιοδοσία, από οικονομική σκοπιά, και αφαιρούνται αντίστοιχα από τη διεθνή περιοχή της ανοικτής θάλασσας. Σ’ αυτήν αλιεύονται περί τα 95% των παγκόσμιων αλιευμάτων και στο βυθό της βρίσκονται τα 87% των μέχρι σήμερα γνωστών παγκοσμίως υποθαλάσσιων αποθεμάτων πετρελαίου. Συνεπώς, το νομικό καθεστώς που διέπει τις χρήσεις της έχει εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Εξίσου σημαντικό γεγονός αποτελεί ότι ουσιαστικά η ΑΟΖ περιέλαβε και συγχώνευσε στο καθεστώς της τον προϋφιστάμενο θεσμό της υφαλοκρηπίδας, που ταυτίσθηκε πλέον με τον βυθό της ΑΟΖ (τουλάχιστον μέχρι το όριο των 200 μιλίων από την ακτή).
Η Τουρκία δεν υπόγραψε την συνθήκη ζητώντας να ισχύσουν ειδικές διατάξεις για το καθεστώς του Αιγαίου , ήταν όμως από τις πρώτες που την εφάρμοσαν στον Εύξεινο Πόντο.
Η Ελλάδα επιμένει μονότονα ότι η μοναδική της διαφορά με την Τουρκία είναι νομικής φύσης και αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου αλλά από το 1982 η έννοια αυτή έχει υπερκερασθεί από αυτή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνη(ΑΟΖ). Η Τουρκια βέβαια τρίβει τα χέρια της που ακούει για τόσα χρόνια τις ελληνικές κυβερνήσεις να μιλάνε μόνο για την υφαλοκρηπίδα και να αγνοούν εντελώς την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη επιτρέποντας της να προσθέτει νέα θέματα στο τραπέζι, όπως γκρίζες ζώνες, αποστρατικοποίηση νησιών, πλάτος αιγιαλίτιδας ζώνης, κλπ., ενώ η Ελλάδα δεν τολμά να προσθέσει την ΑΟΖ σαν ένα από τα θέματα προς διευθέτηση.
Η Τουρκία γνωρίζει ότι έχει μια πολύ αδύναμη θέση όσον αφορά την ΑΟΖ γι’ αυτό και δεν ξεστομίζει ποτέ αυτές τις τρεις λέξεις στις συνομιλίες της με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις από το 1982 μέχρι σήμερα.
Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι γιατί η Ελλάδα έδωσε τις συντεταγμένες της υφαλοκρηπίδας ενώ αποφεύγει να αναφερθεί και να θέση αυτή στο τραπέζι των συνομιλιών το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που τρομάζει τόσο την Τουρκία;
Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος
Ταξίαρχος(ε.α)
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ - ΕΛΛΑΔΑ 